Tầm quan trọng của vận động thô và vận động tinh

          Vận động thô là gì?

Kỹ năng vận động thô là những vận động của toàn bộ cơ thể có sự tham gia của các nhóm cơ lớn để thực hiện các chức năng hàng ngày; ví dụ đứng, đi, chạy, nhảy, ngồi thẳng lưng trên ghế… Vận động thô còn bao gồm kỹ năng phối hợp tay mắt như chụp bóng, ném bóng, đá bóng, đạp xe đạp, trượt ván, bơi…

          Tại sao vận động thô quan trọng?

Kỹ năng vận động thô rất quan trọng để giúp trẻ có khả năng thực hiện các hoạt động chức năng hàng ngày như đi và chạy, kỹ năng chơi với các thiết bị ngoài trời (như leo núi) và kỹ năng chơi thể thao (chụp, ném, đẩy bóng). Tuy nhiên, điều quan trọng hơn chính là kỹ năng tự chăm sóc bản thân như thay quần áo (trẻ cần đứng vững trên một chân để xỏ ống quần vào chân còn lại mà không bị ngã), lên xuống xe hoặc lên xuống giường.

Kỹ năng vận động thô có tầm ảnh hưởng đến các hoạt động trong học tập như duy trì tư thế thích hợp khi ngồi học tại bàn. Trẻ ngọ nguậy mất tập trung chú ý vì sức bền và và sức mạnh cơ không đủ cho trẻ ngồi lâu. Vận động thô còn ảnh hưởng đến vận động tinh, ví dụ viết, vẽ và cắt, ngồi thẳng lưng và làm theo hướng dẫn trong lớp. Tất cả những điều đó ảnh hưởng đến khả năng và kết quả học tập của trẻ.

Kỹ năng vận động thô còn ảnh hưởng đến sức bền của một ngày học (ngồi thẳng lưng tại bàn, di chuyển xung quanh lớp và mang vật nặng). Vận động thô còn ảnh hưởng đến khả năng di chuyển linh hoạt của trẻ trong các môi trường như đi và tránh chướng ngại vật, lên xuống cầu thang mà không nhìn bước chân…

Không có kỹ năng vận động thô, trẻ gặp rất nhiều khó khăn từ ngày này qua ngày khác trong các sinh hoạt hàng ngày như ăn uống không gọn gàng, rơi vãi, khó dẹp đồ chơi sau khi chơi xong, đi vệ sinh, ngồi bồn cầu…

           Những biểu hiện của trẻ có khó khăn vận động thô là gì?

Trẻ có khó khăn vận động thô gồm có những biểu hiện sau:

– Chậm ngồi, bò, đi, chạy và nhảy.

– Cử động thô cứng, thiếu sự mềm mại hoặc vụng về, không đúng tầm, đúng hướng.

– Né tránh, không quan tâm đến các trò chơi vận động thể chất hoặc vụng về khi chơi các trò chơi vận động thể chất, nhanh mệt.

– Không thể duy trì tư thế thẳng người khi ngồi.

– Không thể thực hiện những kỹ năng như bạn bè đồng trang lứa, vd: bắt bóng, ném bóng, đá bóng, nhảy lò cò, bật nhảy, đi trên bục thăng bằng…

– Dễ trở nên cáu gắt, hống hách khi hướng dẫn người khác cách thực hiện các hoạt động thể chất, hoặc tham gia không tích cực trong trò chơi.

– Không làm theo hướng dẫn nhiều bước để hoàn thành một nhiệm vụ hoạt động thể chất, vd: vượt chướng ngại vật.

– Không lập kế hoạch và sắp xếp các sự kiện hoặc các bước trong một quy trình theo đúng thứ tự, vd: bước tới trước trước khi ném.

– Không thực hiện vận động một cách an toàn, không biết nguy hiểm, vd: leo trèo, chạy lao ra đường.

– Nỗ lực nhiều hơn so với bạn bè đồng trang lứa để hoàn thành một nhiệm vụ.

– Mất đi những kỹ năng đã học thành thạo trước đây nếu trẻ không thường xuyên luyện tập.

– Không thể ‘khái quát hóa’ hoặc sử dụng cùng một kỹ năng trong những tình huống khác nhau, vd: không thể thay đổi từ ném một quả bóng to và nặng sang một quả bóng nhẹ và nhỏ.

– Kỹ năng cầm bút chì và vẽ thiếu và không khéo léo.

– Viết và vẽ trong thời gian dài.

– Chậm đáp ứng với những tác nhân kích thích xung quanh trẻ.

– Khó khăn thao tác với các đồ chơi và dụng cụ nhỏ.

          Tầm quan trọng của can thiệp trị liệu là gì?

– Giải phóng nguồn năng lượng dư thừa của trẻ

– Cải thiện tập trung chú ý khi làm những hoạt động tại bàn.

– Giúp trẻ phát triển sức mạnh và sức bền để đáp ứng với những nhu cầu thể chất của một ngày học.

– Cải thiện kỹ năng xử lý cảm giác: xúc giác, cảm thụ bản thể và tiền đình

– Gia tăng khả năng làm theo hướng dẫn

– Tạo cơ hội tương tác.

– Học cách chờ đợi đến lượt của trẻ

– Cải thiện khả năng giải quyết vấn đề

– Thăng bằng và điều hợp

– Sức mạnh và sức bền

– Tập trung chú ý và tỉnh táo (xử lý cảm giác)

– Nhận thức về cơ thể

– Lập kế hoạch vận động

          Vận động tinh là gì?

Là sự phối hợp của những nhóm cơ nhỏ về vận động liên quan đến sự đồng bộ của bàn tay, ngón tay với mắt (phối hợp tay- mắt).

Kỹ năng vận động tinh hỗ trợ tăng phát triển trí thông minh và liên tục trong suốt các giai đoạn phát triển của đời người.

          Vận động tinh bao gồm những vận động nào?

– Kỹ năng học tập: cầm bút ( đồ, tô, vẽ, viết), cầm kéo cắt

– Kỹ năng chơi: kỹ năng chơi xây dựng với lego, xếp hình, xếp đường ray xe lửa, chơi đất nặn, thủ công, chơi búp bê và thao tác bằng tay…

– Kỹ năng tự chăm sóc: thay quần áo, mang giày, cột dây giày, kéo dây kéo, cài nút, mang thắt lưng..; ăn uống: dùng muỗng, dao, nĩa, đũa, mở hộp, cắm ống hút, đánh răng, rửa mặt, chải tóc, đi vệ sinh.

          Tại sao Vận động tinh quan trọng?

Vận động tinh rất quan trọng để thực hiện các chức năng sinh hoạt hàng ngày và kỹ năng học tập. Không có khả năng hoàn thành những nhiệm vụ mỗi ngày, trẻ thiếu tự tin, kỹ năng học tập kém và kỹ năng chơi hạn chế. Trẻ không có khả năng phát triển tính tự lập và kỹ năng tự phục vụ ngay cả tự thay quần áo, xúc cơm ăn. Do đó, mối quan hệ của trẻ với gia đình và bạn bè cùng trang lứa gặp khó khăn.

          Những biểu hiện của trẻ có khó khăn vận động tinh là gì?

– Tránh hoặc không hứng thú với các hoạt động tỉ mỉ, khéo léo

– Thích các hoạt động thể chất, không thích ngồi yên

– Thích các hoạt động thụ động như xem TV, Ipad)

– Không thích viết hay cầm kéo cắt

– Rất thích lãnh đạo khi chơi và thường yêu cầu người khác làm giúp trẻ.

– Dễ nản khi gặp khó khăn, hay cậy nhờ cha mẹ giúp và không cố gắng.

          Tầm quan trọng của can thiệp trị liệu?

Can thiệp cho trẻ khó khăn vận động tinh rất quan trọng, bởi vì:

– Cải thiện khả năng kiên nhẫn, các hoạt động khéo léo, tỉ mỉ trong học tập và vui chơi.

– Tăng khả năng học tập ở trường: tô màu, vẽ, viết, cắt và dán

– Giúp trẻ phát và hoàn thiện các kỹ năng tự phục vụ phù hợp lứa tuổi.

– Tránh được việc trẻ không tham gia các hoạt động học tập do khó khăn các hoạt động vận động tinh

– Tránh được thất vọng từ cha mẹ, thầy cô và chính trẻ do trẻ không thực hiện được hoạt động học tập

– Giúp duy trì và phát triển tính tích cực và tự tin

– Giúp trẻ không thua sút bạn bè về kỹ năng viết và các kỹ năng khéo léo khác.

          Nếu không được can thiệp, trẻ có vấn đề gì không?

Trẻ khó khăn về vận động tinh nếu không được can thiệp sẽ gặp các vấn đề sau:

– Không đạt yêu cầu trong học tập do viết chậm, nhanh mệt, chữ quá xấu.

– Dễ mỏi mệt ở trường do không theo kịp chương trình học.

– Khó hoàn thành bài kiểm tra hoặc thi do làm bài chậm.

– Kém tự tin khi so sánh trẻ với các trẻ khác.

– Khó khăn với kỹ năng tự phục vụ..

 

Tg:  Nguyễn Thị Bích Trang